SELAM VE DUA İLE
Down Sendromlu çocuklar nasıl gelişir? ? ?

Özel eğitime muhtaç çocuklar farklı gereksinimi ve değişik özellikleri  olan çocuklardır. Bu nedenle onlara sunduğumuz eğitimin ve hizmetin de farklı olması gerekmektedir. Safranbolu Hasan Gemici Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi olarak çocuklarımızın bu özel durumlarına en uygun eğitimi, ailelerimize en iyi hizmeti vermekteyiz.
Zihinsel özellikleri,duyusal yetenekleri, nörolojik ve fiziksel özellikleri, sosyal davranışları ve iletişim becerileri yönünden ortalama yada normal bir çocuktan farklı olan, bunun için profesyonel yardım alması gereken çocuk engelli çocuk olarak tanımlanabilir ve bu çocukların özel eğitime ihtiyacı vardır. Özel eğitime muhtaç çocukların ailelerinin psikolojik danışma hizmetine gereksinimi diğer ailelere göre daha fazladır. Özür türü ve derecesine göre bu durum belirgin farklılık gösterir.
Özel eğitime muhtaç çocukların ailelerinin psikolojik danışma hizmetine gereksinimi diğer ailelere göre daha fazladır. Özür türü ve derecesine göre bu durum belirgin farklılık gösterir. Psikolojik danışmada yöntemler aynı olmakla birlikte çocuk ve aile ile yapılacak görüşmede ve danışmada normallerden farklı bilgiler yer alacaktır. Görme, işitme, konuşma, zihinsel engellilik vb. durumlarda o konulara ilişkin bilgi sahibi olmak gereklidir Bilindiği gibi aile toplumun çekirdeği ve temelidir. Ailenin en önemli görev ve sorumluluklarından biri sahip olduğu çocuklarını en iyi şekilde yetiştirmektir. Aileler verdiğimiz eğitimin vazgeçilmez parçalarıdır. Bu nedenle ailelerin eğitimleri önem kazanmaktadır. Bu kapsamda Hasan Gemici Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi olarak yıl boyunca çeşitli konularda Aile Eğitim Programları düzenlemekteyiz. Aileler ile gerek okulda gerekse ev ziyaretlerinde bireysel danışmalar yapmaktayız.Okul ve aile işbirliğini artırmak; öğretmen, öğrenci ve veli motivasyonunu yükseltmek amacıyla sosyal etkinlikler, geziler, piknikler vb. düzenlemekteyiz.



Hasan Gemici Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi olarak Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri kapsamında çalışmalarımızı tüm öğrenci ve velilerimizin en üst seviyede faydalanabilecekleri şekilde yürütmekteyiz.

Sibel MADEN
Rehber Öğretmen




İLETİŞİM
Ailesiyle Olan İletişimi Çocuğun Dünyasında Büyük Önem Taşır. Anne-Baba Ve Çocuk Üçgeninde Ancak Tarafların Duygu Ve Düşüncelerini Birbirlerine Aktarmaları Ve Başarılı Bir Diyalog Kurabilmeleri Halinde Sorunlarına Çözüm Bulmaları Mümkündür.
İLETİŞİM ENGELLERİ
1. Emir Vermek Yönlendirmek
Bu İletiler Çocuğun Duygularının Önemsiz Olduğu Mesajını Verir. Kişi Diğer Kişinin İstediğini Yapma Zorunluluğunu Hisseder.
2. Uyarmak Gözdağı Vermek
Çocuğun İsteklerine Saygı Duyulmadığı Mesajını Verir. Bu Durum Kişide Öfke Ve Düşmanlık Yaratır.
4. Yargılama, Eleştirme Ve Suçlama
Bu İletiler Çocuk Üzerinde Diğerlerinden Daha Fazla Olumsuz Etki Yapar. Bu Değerlendirmeler Çocuğun Benlik Saygısını Düşürür.Çocuklar Hakkında Yapılan Olumsuz Değerlendirmeler Çocuğun Kendisini Değersiz, Yetersiz Görmesine Neden Olur.
5. Ad Takmak, Alay Etmek
Çocuğun Benlik Saygısı Üzerinde Olumsuz Etki Yapar.
6. Soru Sormak, Sınamak Sorgulamak
Çocuk Sorgulanıyor Hissine Kapıldığında Bu Durum Onda Güvensizlik, Kuşku Oluşturur
7. Sözünden Dönmek, Oyalamak, Alay Etmek, Şakacı Davranmak, Konuyu Saptırmak
Böyle İletiler Yüzünden Çocuk Anne Babasının Onunla İlgilenmediğini, Duygularına Saygı Göstermediğini; Belki De Onu Dışladığını, Dikkate Almadığını Düşünür. Şaka Ve Espriyle Karşılık Vermek Onları İncitebilir Ve İtilmişlik, Kenara Atılmışlık Duygusunu Verir.

İLETİŞİMİN TEMEL KURALLARI
1. Konuşulanları Yarıda Kesmeyin.
2. Kişiler Hakkında Yorum Yapmayın.
3. Dinlerken Başka Şeylerle Uğraşmayın.
4.Kişileri Karar Vermeye, Yorum Yapmaya Zorlamayın.
5. Çok Fazla Konuşmayın.
6. Duygularınızı Gizlemeye Çalışmayın.
7. Zıtlaşmayın,Tartışmayın
8.Yumuşak Bir Sesle Ve Acele Etmeden Konuşun
9.Dikkatli Bir Şekilde Dinleyin Ve Dinlediğinizi Davranışlarınız İle Belli Edin
10. Sabırlı Ve Kabul Edici Olun
11.Etkileşime Önem Verin,Uygun Olduğunda Çocuğa Dokunun Ve Sarılın
12. Basit Ve Anlaşılır Bir Dil Kullanın
13 Çocukla Yüz Yüze Konuşun Gerekirse Yere Yanına Oturun.
14. Göz Teması Kurun.
ÖZEL EĞİTİMDE AİLENİN ROLÜ
Okuldaki eğitim, çocuğun aldığı eğitimin bir bölümünü oluşturmaktadır. çocuk zamanının büyük kısmını aile ortamında, evde geçirmektedir.Dolayısıyla çocuğu ailesinden daha iyi tanıyan ve çocuk üzerinde daha etkili olabilecek hiçbir kimse yoktur.Bu da bizlere ailenin özel eğitim açısından ne kadar önemli olduğunu gösterir.
Özel eğitim ihtiyacı olan çocukların ailelerinde engelli çocuğa karşı bir takım davranışlar saptanmıştır.Bunları şöyle sıralayabiliriz.
1. Özel eğitim gerektiren çocuklar aşırı derecede korunmaktadır, onların yapabilecekleri etkinlikler engellenerek gelişimleri engellenmektedir.
2. Özel eğitim gerektiren çocuklar beceriksiz bulunmaktadır.Bu nedenle özel eğitim gerektiren çocukların gerçekçi benlik kavramı kazanması mümkün değildir.
3. Özel eğitim gerektiren çocuklardan çok şey istenmektedir.Bu suretle beklentiler onların başaramayacağı düzeyde tutulmakta ve çocuklar ezilmektedir.
4. Özel eğitim gerektiren çocuklar kabul edilmemektedir.Açık ve gizli olarak reddedilmektedir.
6. Utanç duyulan bir varlık gibi kabul görmektedirler.
7. Alay konusu edilmektedirler.
8. Sık sık suçlanmakta hatta baş belası olarak kabul edilmektedir. Bu konu çocuğun yüzüne karşı bazen sık bazen seyrek olarak tekrarlanmaktadır.
9. Günah ürünü olarak görülmektedirler.
10. Normal yaşıtlarıyla kıyaslanmaktadırlar.Bu durum çocukta kin, nefret ve aşağılık duygularının gelişmesine neden olmaktadır.
11. Ailede şaşkınlık, panik yaratmaktadır ve çocuğun sosyal, duygusal ve psikolojik temel ihtiyaçları karşılanamamakta ve çocuğun bedensel ruhsal, sosyal ve duygusal durumu geçimsizlik konusu olarak kabul edilmektedir.Anne babayı, baba anneyi suçlamaktadır.
Engelli çocukları olan ailelerin hepsinde bu tutumlar vardır denilemez. Ailenin engelli çocuğunu içtenlikle kabul etmesi, yanlış bilgi ve tutumlardan sıyrılması, rahatlatması , çocuğunun gerçek durumu ve geleceği hakkında doğru bilgilere sahip olması, çocukları için neleri nasıl yapacağını bilmesi gerekmektedir.
Özel eğitim gerektiren çocukların da yaşama hakları vardır.Bu çocuklar da en temel ihtiyaçlarını diğer normal akranları gibi hissederler.Bu çocuklarda kendisine sevgi ile dokunulduğunda sevildiğini bilir.Kişisel ve sosyal yaşantısında kendi yaşamını bağımsız olarak sürdürebilir.Bağımsız olarak okuma yazma becerilerini, tuvalet, giyinme, yemek yeme, iş ve meslek becerilerini kazanarak üretici durumuna gelebilir. Aileler 'çocuğum kimse bağımlı kalmasın.Bağımsız olarak yaşamını sürdürsün.Bunun için çocuğuma verilecek olan eğitim sürecinin her aşamasına katılmak istiyorum' anlayışını benimsemelidirler. Aileler çocuklarının eğitim ve rehabilitasyon sürecinde aktif olarak rol almalıdırlar.Ayrıca çocuklarının dil ve akademik becerilerinin gelişmesinde , mesleki ve sosyal becerilerinin kazandırılmasında , istenmedik davranışlarının söndürülmesinde, istendik davranışlarının kazandırılmasında , özellikle öz bakım , sosyal ve iletişim becerileri gibi çocuğun doğal ortamda öğrenmesi kolay olan becerilerdeki gelişme ve sürekliliğinin sağlanmasında ailelerin rolü çok büyüktür.

ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN MENTAL BOZUKLUKLAR

Çocuklarda görülen mental bozuklukları nörolojik bozukluklar ve ruhsal sorunlar olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür. Nörolojik bozukluklar denildiğinde çocuğun zeka gelişimiyle ilgili bozukluklar anlaşılmaktadır. Ruhsal bozukluklar denildiğinde ise kişinin kendi kendisiyle ve çevresiyle sürekli bir denge ve uyum içinde olmadığı anlaşılmaktadır.
Nörolojik Bozukluklar
Nörolojik bozukluklar içinde en çok zihinsel engel göze çarpar. Zihinsel engel çeşitli nedenlere bağlı olarak zihnin yeteneklerinin yavaş gelişmesiyle çıkan durumdur. Zihinsel engelli çocuk, anlama, konuşma, öğrenme, kavrama ve çevreye uyumda yaşıtlarından çok geri kalmış çocuktur. Zeka geriliği psikolojik ve eğitsel olmak üzere iki şekilde sınıflandırılır. Psikolojik sınıflandırma kendi arasında hafif, orta, ağır ve çok ağır derecede zihinsel engelliler olarak, eğitsel sınıflandırma ise eğitilebilir, öğretilebilir ve ağır, çok ağır zihinsel engelliler olarak gruplara ayrılırlar.
Zihinsel engelin nedenleri başlıca üç kümede toplanırlar;
a. Doğum öncesi nedenler; gebelik sırasında annenin aldığı ilaçlar, geçirdiği kanamalar ve ateşli hastalıklar bu gruba girer.
b. Doğumla ilgili nedenler; doğumda çocuğun nefes almasını durduran nedenlerin beyin dokusunun beslenmesini engellemesidir.
c. Doğum sonrası nedenler de ise; erken çocuklukta geçirilen menengitis gibi ağır beyin yangıları yer alır.
Zihinsel engelli çocuklara en etkili yardım şimdilik özel eğitimle sağlanabilmektedir. Klinik tip zihinsel engelliler ise hidrosefali, mikrosefali, kretenizm, down sendromu (mongolizm), phenly keton uria (PKU), Rh faktör kan uyuşmazlığı, galactosemia, Cerebral Palsy ve brain injured olmak üzere 9 gruba ayrılırlar. En yaygın olanları ise aşağıda kısaca açıklanmıştır.
Hidrosefali:Halk arasında büyük kafalı diye adlandırılan bir zihinsel özürdür. Hidrosefalilerde beyin zarı ile kafatası arasında bulunan cerebro-spind denilen sıvı artar. Sıvı artınca beyne yapılan basınç fazlalaşır, beyin gelişimini engeller ve fonksiyonlarının bozulmasına neden olur. Bunun sonucu olarak da etkilenme derecesine oranlı bir zihinsel engele sebep olmaktadır.



Mikrosefali: Kafanın son derece küçük olması nedeniyle beynin gelişiminin sınırlanmasıyla meydana gelmektedir.

Down Sendromu (Mongolizm): Down sendromunun kromozom anormalliklerine bağlı olduğu bilinmekte ancak bu anormalliklerin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Down sendromlu çocuklar genellikle çekik gözlü, kafaları küçük, boyun kısa ve geniş, el parmakları kısa, parmak uçları küttür. Down sendromlu çocuklar normal çocukların gelişim sıralarını izler, ancak daha uzun zaman alır; fakat çocuğa erken dönemlerde yardımcı olunarak bu zamanı kısaltmak mümkündür. Bu da evde bilinçli bir eğitimle ve çocuk okulöncesi eğitimi alabilecek seviyeye geldiği zaman okula göndermekle sağlanabilir
Cerebral Palsy (Beyinsel İnme): Beyinsel inme bir hastalık değildir. Bulaşıcı olmayıp, düzeltmek de mümkün değildir. Beynin zedelenmesi sonucu da işlevlerde yetersizlikler ortaya çıkmaktadır. Ancak devinimsel yetersizliklere ek olarak nöbetler ve organik kaynaklı davranış bozuklukları da gözlenebilmektedir. Doğum öncesinde, doğum sırasında ve sonrasında beyinde zedelenmeye yol açan herhangi bir durum beyinsel inmeye neden olabilir.
Ruhsal Sorunlar
Zeka gerilikleri ve öğrenme bozuklukları dışında , çocuklarda görülen ruhsal sorunları dört grupta toplayabiliriz;
a. Davranış Bozuklukları: Sürekli hırçınlık, yalan, hırsızlık, saldırganlık, okuldan kaçma, sürekli başkaldırma ve kuralları çiğneme gibi belirtiler ve hiperaktivite bu grupta yer alır. Davranış bozuklukları, çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı olarak, iç çatışmalarını davranışa aktarması sonucu ortaya çıkar.
b. Duygusal Bozukluklar: Bu grupta yer alan sorunlar, çevresinden çok kendisini tedirgin eden ruhsal belirtilerdir. Korkular, saplantılı düşünceler, uyku bozuklukları, kekemelik, tikler ve benzer sorunlardır.
c. Alışkanlık Bozuklukları: Parmak emme, mastürbasyon, tırnak yeme, gece altını ıslatma, dışkı kaçırma gibi alışkanlık haline gelmiş davranışların düzensizliğiyle ilgili belirtiler bu grupta toplanır.
d. Ağır Ruhsal Bozukluklar: İçe kapanıklık veya psikoz denen ve çocuğun uyumunu her alanda ve sürekli bozan ruhsal bozukluklardır. Erken çocukluk otizmi de bu grupta yer alır.
Hiperaktivite (Aşırı Hareketlilik): Aşırı aktivite, düşüncesizce davranma ve ilgi dağılımı olarak belirlenen bu üç özellik hiperaktivite adı verilen bir çeşit psikolojik bozukluğun belirtisi olarak kabul edilmektedir. Hiperaktivite tanısı çoğunlukla 8-12 yaşları arasında yeni okul çağındaki çocuklara konulmaktadır. Nedenleri henüz tam olarak bilinmemekte, çeşitli varsayımlarla kısmı açıklamalar getirilmektedir. Birçok hiperaktif çocuk dili anlar ve iyi kullanabilir ancak sürekli hareket halinde olduğundan dikkatini toplayamamakta, bu nedenle de anlama becerileri kazanmada güçlük çekmektedirler. Genellikle kendilerini başarısız görürler, arkadaş canlısıdırlar. Hiperaktif çocuklar ilaçla ya da psikolojik olarak 2 şekilde tedavi edilebilmektedir.
Otizm: Günümüzde otizm değişik derecelerde ortaya çıkabilen bir ruhsal gelişim bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. "kendi içine kapanmış, kimseyle iletişim kurmayan ve herhangi bir duyguyu dile getirmeyen çocuk otizmin tipik belirtilerini göstermektedir.
Otizmin organik etkenlere bağlı olduğunu gösteren güçlü kanıtlar vardır. Otistik davranış çeşitli sinir sistemi bozukluklarından kaynaklanabilir. Kalıtsal etmenlerde otizmde rol oynar. Otizmin temelinde yatan işlevsel yetersizlik henüz belirlenememiştir.

Down Sendromu, nedir O ?
Down Sendromlu çocuk sahibi ailelerin en büyük düşmanı bilgi eksikliğidir. Bu yüzden, Down Sendromu nedir? sorusunu cevaplamaya çalışacağız. En basit tanımıyla Down Sendromu çocuğunuzun vücudundaki hücrelerin 46 yerine fazladan bir kromozoma, yani 47 kromozoma sahip olmasıdır. Down Sendromu bir hastalık değil genetik bir farklılıktır.Çocuğunuzun fiziksel görünümü diğer çocuklardan biraz farklı olabilir, bir takım sağlık sorunları bulunabilir. Fakat unutmayın ki, bazı çocukların sarı saçlı, bazılarının mavi gözlü olması gibi sizin çocuğunuzun da Down Sendromlu olması bir genetik farklılıktır.
Down Sendromu konusunda iki şey kesindir. Birincisi, Down Sendromunun kaynağı anne-baba değildir ve hamilelik öncesi veya sırası olan hiç bir şey çocuğun Down Sendromlu doğmasına yol açmaz. İkincisi, diğer çocuklar gibi Down Sendromlu çocukların da kendilerine özgü kişilikleri, yetenekleri ve düşünceleri vardır. Diğer çocuklar gibi onlar da farklı kişiliğe sahip bir birey olarak büyüyeceklerdir.
Neden çocuğum Down Sendromlu?
Down Sendromuna neden olan belirleyici faktörler konusunda, annenin yaşı, radyasyon, troit antibodies, uyuşturucu ve alkol kullanımı gibi çeşitli tezler ortaya atılmış olsa da bunların içinde kesinlik kazanmış olanı yoktur. Sonuçta 21. Kromozom bilinmedik bir nedenle bölünememiş ve yeni hücrede yerini korumuştur.
Annenin yaşının ilerlemiş olması, sendromun sıklığı ile ilişkili olan tek istatistik veridir. Son yıllarda yapılan çalışmalar kromozom bölünmezliğinin yalnızca anne yumurtasından değil baba sperminden de kaynaklanabileceğini göstermiştir.
Down Sendromlu çocuklar nasıl gelişir?
Down Sendromlu çocukların ihtiyaçları diğer çocukların ihtiyaçlarından farklı değildir. Onlar da anne, baba ve kardeşleriyle birlikte olmaktan mutluluk duyarlar. Çevrelerini keşfetmek, oynamak, öğrenmek, gülmek isterler. Down Sendromlu bir çocuğun mümkün olduğu kadar sosyal bir ortamda büyütülmesi, gelişimi için son derece yararlıdır.
Down Sendromlu çocuklar birçok şeyi diğer çocuklardan daha geç öğrenir ve normal gelişme prosedürünü daha geç tamamlarlar. Fakat çocuğunuzun bunların hepsini öğreneceğine emin olabilirsiniz. Down Sendromlu çocuklar için aile içi yardımın yanı sıra geliştirme ve rehabilitasyon merkezlerinin yardımı da çok önemlidir.Down Sendromlu çocuklar birçok olağanüstü işin üstesinden gelebiliyorlar. Fakat bu çocukların öğrenimleri ve gelişimleri engelli olmayan diğer çocuklar ile asla kıyaslanmamalıdır.
Beraber oynanan oyunlar tüm çocukların gelişmesi için önemlidir. Oyunların özellikle engelli çocuklar için daha büyük bir önemi vardır. Çocuk oyunları, tekerlemeler ve şarkılar anne ve çocuğa keyif verir. Çevre ile kurulan ilişkiler ise konuşma ve sosyal gelişmeyi destekleyerek, çocuğa, kendisine uygun olana katılma imkanı sağlar.
İlk yıllarda çocuğun gelişimi için bir destekleme programı oldukça önemlidir. Erken destekleme sayesinde çocuğunuz birçok şeyi daha erken öğrenebilir ve böylelikle kendisini de geliştirebilir.
Çocuğa uygulanan fizyoterapi özel bazı zorlukları azaltabilir ve hareket gelişimini hızlandırabilir.
Çocuğun gelişebilmesi için yapılan yardım, öğrenme ve geliştirme programları, tüm zihinsel ve gelişim zorluğu çeken engelli çocuklar için aynıdır. Fakat her çocuk tektir ve tek başına bir kişiliktir. Bu nokta asla unutulmamalıdır.
Erken destekleme programları çok olumlu sonuç vermektedir. Ancak bu tür programlar
uygulanırken sevgiyle yaklaşmanın önemi büyüktür. Takdir edersiniz ki çocukların zorunlu bir çalışma programına kıyasla sevgiye ihtiyaçları çok daha fazladır. Ve anne-baba, eğitim konusunu gereğinden fazla ön plana çıkarırsa çocuğunun psikolojik dengesini olumsuz etkileyebileceğini unutmamalıdır. Unutulmaması gereken bir diğer nokta da Down Sendromlu çocukların her ne kadar birbirine çok fazla benzese de her birinin farklı yetenekleri ve kişilik özellikleri taşıdığıdır.